Ο πρώτος και ο πιο σημαντικός δάσκαλος του παιδιού σας είστε εσείς. Το πιθανότερο είναι ότι έχετε σκεφτεί πολύ ποιες αξίες θέλετε να διδάξετε στο παιδί σας και προσπαθείτε να περάσετε μαζί του όσο το δυνατόν περισσότερο ποιοτικό χρόνο. Ωστόσο, ποιοι άλλοι λειτουργούν ως δάσκαλοι για το παιδί σας; Για τα περισσότερα παιδιά, το ρόλο αυτό τον έχει αναλάβει η τηλεόραση. Κατά πόσο αποσπά την προσοχή του παιδιού σας η τηλεόραση και τι το μαθαίνει;
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά περνούν κατά μέσο όρο τρεις με τέσσερις ώρες την ημέρα παρακολουθώντας τηλεόραση. Αν προσθέσουμε και το χρόνο που περνούν παρακολουθώντας βιντεοκασέτες, παίζοντας βιντεοπαιχνίδια και παιχνίδια στον υπολογιστή, αλλά και σερφάροντας στο Διαδίκτυο, θα δούμε ότι τα παιδιά περνούν κατά μέσο όρο έξι ώρες την ημέρα μπροστά στην οθόνη. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, το 1/3 των παιδιών ηλικίας 2-7 ετών και τα 2/3 των παιδιών ηλικίας 8-18 ετών έχουν τηλεόραση στο υπνοδωμάτιό τους. Μέχρι να φτάσουν στο νηπιαγωγείο, έχουν ήδη παρακολουθήσει κατά μέσο όρο 4.000 ώρες τηλεόραση, πολύ περισσότερες από τις ώρες που πέρασαν στον παιδικό σταθμό.
Τι μαθαίνουν τα παιδιά από την τηλεόραση;Εκπαιδευτική Τηλεόραση
Μερικές τηλεοπτικές εκπομπές είναι εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές για τα παιδιά. Οι περισσότερες εκπαιδευτικές εκπομπές απευθύνονται σε παιδιά ηλικίας άνω των δύο ετών προσπαθώντας να τα διδάξουν για τα συναισθήματα, για το πώς να γίνουν καλοί φίλοι και να εκδηλώνουν περιέργεια για τον κόσμο, τους αριθμούς, τα γράμματα, το τραγούδι και το χορό. Ωστόσο, μόνο και μόνο επειδή ένα πρόγραμμα είναι παιδικό, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι εκπαιδευτικό. Πολλές παιδικές εκπομπές, όπως ορισμένα καρτούν, περιέχουν σκηνές βίας. Τα παιδικά τηλεοπτικά προγράμματα περιέχουν κατά μέσο όρο 20 πράξεις βίας ανά ώρα, ενώ πάνω από το 50% των βιντεοπαιχνιδιών περιέχουν σκηνές βίας.
Μπορεί η τηλεόραση να είναι εκπαιδευτική για τα παιδιά ηλικίας κάτω των δύο ετών; Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι η παρακολούθηση τηλεόρασης μπορεί να αποβεί επιζήμια για την ανάπτυξη της όρασης, της ακοής και του επιπέδου προσοχής του μωρού. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του, ο εγκέφαλος του μωρού αναπτύσσεται ραγδαία ανταποκρινόμενος στις αισθήσεις του και στη διαδραστικότητα με το περιβάλλον του. Καθώς η τηλεόραση δεν αποτελεί φυσιολογικό ερέθισμα για τις αισθήσεις του μωρού με την έννοια ότι είναι επίπεδη και όχι τρισδιάστατη, οι εικόνες κινούνται πολύ γρήγορα, ο ήχος είναι κακής ποιότητας και δεν υπάρχει διαδραστικότητα, ενδέχεται να μετατρέψει τα παιδιά σε παθητικά όντα αντί να τους καλλιεργήσει τη διάθεση να συμμετέχουν πιο ενεργά στον κόσμο τους. Τρέχουσες έρευνες δείχνουν ότι ο καλύτερος τρόπος για να βοηθήσετε το μωρό σας να μάθει να βιώνει συναισθήματα, να μιλάει και να παίζει, είναι μέσω της πραγματικής διαδραστικότητας με τους ανθρώπους και το περιβάλλον.
Βία
Μία πρόσφατη έρευνα για την τηλεοπτική βία κατέληξε στις εξής διαπιστώσεις:
-
Σχεδόν τα 2/3 των τηλεοπτικών προγραμμάτων περιέχουν σκηνές βίας.
-
Οι παιδικές εκπομπές περιέχουν το μεγαλύτερο αριθμό σκηνών βίας.
-
Η τηλεοπτική βία συχνά παρουσιάζεται σαν κάτι πολύ λαμπερό.
-
Συχνά, οι δράστες των εγκλημάτων βίας παραμένουν ατιμώρητοι.
Μέχρι το τέλος του δημοτικού, ένα μέσο παιδί έχει παρακολουθήσει 8.000 δολοφονίες και 100.000 διάφορες άλλες πράξεις βίας στην τηλεόραση. Οι έρευνες έδειξαν επίσης πως τα παιδιά που παρακολουθούν περισσότερη τηλεόραση είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν επιθετικότητα, ιδιαίτερα αμέσως μετά την παρακολούθηση προγραμμάτων με σκηνές βίας. Τα παιδιά ενδέχεται να μάθουν να χρησιμοποιούν τη βία για να εκφράζουν το θυμό τους και να επιλύουν τις διαφωνίες τους με τους άλλους ανθρώπους και συχνά δεν αντιλαμβάνονται ότι στην πραγματικότητα η βία τραυματίζει και σκοτώνει τους ανθρώπους. Επίσης, ενδέχεται να αρχίσουν να φοβούνται υπερβολικά, να αποκτήσουν άγχος και εφιάλτες και να αντιμετωπίσουν δυσκολίες προκειμένου σε θέματα συγκέντρωσης και μάθησης.
Διατροφή
Σύμφωνα με τις έρευνες, όσο περισσότερη τηλεόραση παρακολουθούν τα παιδιά, τόσο πιθανότερο είναι να γίνουν υπέρβαρα. Όταν τα παιδιά περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους παρακολουθώντας τηλεόραση, δεν ασκούνται όσο χρειάζεται. Επίσης, οι τηλεοπτικές διαφημίσεις προωθούν προϊόντα όπως γλυκά, ανθρακούχα αναψυκτικά και δημητριακά με μεγάλη περιεκτικότητα σε ζάχαρη, ενθαρρύνοντας τα παιδιά να καταναλώνουν πρόχειρο φαγητό με πολλές θερμίδες. Συχνά, τα παιδιά τρώνε πρόχειρο φαγητό ενώ παρακολουθούν τηλεόραση και έτσι δεν αντιλαμβάνονται ότι τρώνε υπερβολικά. Η παιδική παχυσαρκία μπορεί να οδηγήσει σε πολλά προβλήματα υγείας, όπως και κοινωνικά προβλήματα.br/>
Επιπλέον, η τηλεόραση προβάλλει την εικόνα εξαιρετικά αδύνατων μοντέλων και ως αποτέλεσμα, διαπιστώνεται ότι τα κορίτσια, ακόμα και σε μικρές ηλικίες, ανησυχούν για το βάρος τους και αρχίζουν τις δίαιτες, οι οποίες ενδέχεται να επηρεάσουν την υγεία και την αυτοεκτίμησή τους.
Τσιγάρα, Αλκοόλ και Άλλες Ουσίες
Οι τηλεοπτικές διαφημίσεις, τα προγράμματα και οι ταινίες προβάλλουν ελκυστικούς, υγιείς και επιτυχημένους ήρωες που πίνουν μπίρα, καπνίζουν και μιλάνε για τη χρήση άλλων ουσιών. Τα παιδιά μαθαίνουν από την τηλεόραση και τον κινηματογράφο ότι είναι στη μόδα να καπνίζεις, να πίνεις και να κάνεις χρήση διάφορων ουσιών, χωρίς, ωστόσο, να βλέπουν πόσο επιβλαβείς είναι αυτές οι συνήθειες για την υγεία, την εκπαίδευση, τις σχέσεις και την εργασία των ανθρώπων.
Ερωτικές σκηνές
Τα τηλεοπτικά προγράμματα, οι διαφημίσεις, τα βίντεο κλιπ, οι ταινίες και τα βιντεοπαιχνίδια περιέχουν πολλές ερωτικές σκηνές. Προβάλλουν εφήβους και ενήλικες που ντύνονται και φέρονται προκλητικά, μιλούν για την ερωτική πράξη και κάνουν έρωτα. Στην τηλεόραση, η ερωτική πράξη προβάλλεται ως κάτι ευχάριστο και συναρπαστικό, αλλά σπάνια πραγματεύονται ζητήματα, όπως οι μακροχρόνιες σχέσεις και δεσμεύσεις, η αντισύλληψη και η πρόληψη των σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών. Όταν τελικά μιλήσετε στα παιδιά σας για τη σεξουαλικότητα, το μήνυμα που θα θελήσετε να περάσετε ίσως επισκιαστεί από τα τηλεοπτικά μηνύματα που βομβαρδίζουν τα παιδιά σας επί σειρά ετών.
Καταναλωτισμός
Τα παιδιά παρακολουθούν κατά μέσο όρο 20.000 διαφημίσεις ετησίως. Οι διαφημίσεις τραβούν την προσοχή και είναι ψυχαγωγικές. Το παιδί σας ίσως έχει μάθει πολλά σλόγκαν και διαφημιστικά τραγουδάκια, ενώ ακόμα κι εσείς θα πρέπει να θυμάστε μερικά από την παιδική σας ηλικία. Οι διαφημίσεις έχουν πληροφοριακό χαρακτήρα, αλλά αν πιστεύετε ότι επηρεάζουν πολύ τα το παιδί σας μην του επιτρέπετε να τις παρακολουθεί .
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Είμαστε τόσο απασχολημένοι ώστε είναι δύσκολο να βρούμε χρόνο και ενέργεια για να παίζουμε πάντοτε με τα παιδιά μας. Οι περισσότεροι γονείς καταφεύγουν στη χρήση της τηλεόρασης ως ένα είδος «μπέιμπι σίτερ» όταν πρέπει να κάνουν δουλειές στο σπίτι ή απλώς χρειάζονται ένα διάλειμμα. Στη συνέχεια ακολουθούν μερικές συμβουλές που θα βοηθήσουν τη ζυγαριά να κλίνει προς το μέρος των αξιών σας και όχι της τηλεόρασης:
1. Περιορίστε το χρόνο της έκθεσης των παιδιών στην τηλεόραση: Για τα παιδιά ηλικίας κάτω των δύο ετών, προσπαθήστε να αποφύγετε εντελώς την τηλεόραση. Για τα μεγαλύτερα παιδιά, περιορίστε το συνολικό χρόνο της έκθεσής τους στα μέσα (τηλεόραση, βιντεοκασέτες και/ή βιντεοπαιχνίδια) σε μία με δύο ώρες ημερησίως.
2. Επιλέξτε τι θα παρακολουθήσει το παιδί: Διαλέξτε εκπομπές εκπαιδευτικές που δεν περιέχουν σκηνές βίας. Ίσως θα πρέπει να αποκτήσετε τηλεόραση με ειδικό σύστημα γονικού ελέγχου που μπλοκάρει τα προγράμματα που δε θέλετε να παρακολουθήσει το παιδί. Αντί να κάνετε ζάπινγκ, επιλέξτε την εκπομπή που θα παρακολουθήσει το παιδί σας και μόλις τελειώσει, κλείστε την τηλεόραση.
3. Κρατήστε τις τηλεοπτικές συσκευές έξω από το υπνοδωμάτιο των παιδιών: Όταν το παιδί σας δε βλέπει μπροστά του την τηλεόραση, θα είναι λιγότερο πιθανό να θελήσει να παρακολουθήσει. Η συσκευή πρέπει να βρίσκεται σε ένα κοινό δωμάτιο για όλη την οικογένεια, όπου θα είναι ευκολότερο να επιτηρείτε την κατάσταση.
4. Παρακολουθήστε τηλεόραση μαζί με το παιδί σας και συζητήστε τα διάφορα μηνύματα: Πρέπει να γνωρίζετε τι βλέπει το παιδί ώστε να βεβαιωθείτε για την καταλληλότητα του προγράμματος. Συζητήστε το πρόγραμμα για να καταλάβετε ποιες εντυπώσεις αποκόμισε το παιδί, να του διευκρινίσετε τι είναι πραγματικό και τι όχι και να καθησυχάσετε πιθανούς φόβους του. Συγκεκριμένα, συζητήστε τον τρόπο με τον οποίο η βία, το σεξ, το κάπνισμα, το αλκοόλ, οι ουσίες και το φαγητό προβάλλονται στην τηλεόραση, αμφισβητήστε τα μηνύματα και εξηγήστε τις δικές σας αξίες.
5. Ενθαρρύνετε άλλες επιλογές ψυχαγωγίας: Αντί να αποκτήσει τη συνήθεια να βλέπει τηλεόραση, βοηθήστε το παιδί σας να ασχοληθεί με άλλες δραστηριότητες όπως το παιχνίδι με ενήλικες, παιδιά και κατοικίδια, το ποδήλατο, τις κατασκευές, την ανάγνωση, τη συγγραφή, το τραγούδι και το χορό, την καλλιτεχνία, τα επιτραπέζια και κάθε άλλου είδους παιχνίδια και παζλ, ενώ μπορείτε επίσης να του ζητήσετε να σας βοηθήσει στο μαγείρεμα.
6. Δώστε το καλό παράδειγμα: Περιορίστε τα είδη των εκπομπών που παρακολουθείτε, όπως και το χρόνο σας μπροστά στην τηλεόραση προκειμένου να ενθαρρύνετε τα παιδιά να ακολουθήσουν το παράδειγμά σας.